Pracownicy opiekujący się bliskimi – jak wspierać ich potrzeby?

W obliczu starzenia się społeczeństwa i zmian demograficznych, większej zachorowalności na choroby cywilizacyjne, coraz więcej osób znajduje się w sytuacji, w której muszą łączyć pracę zawodową z opieką nad bliskimi. Ta podwójna rola może prowadzić do stresu, wypalenia czy nawet problemów zdrowotnych. W związku z tym, zrozumienie ze strony pracodawców staje się nie tylko kwestią dobrej woli oraz empatii, ale w obliczu rosnącego udziału tego rodzaju pracowników na rynku – strategicznym działaniem, które może przynieść korzyści obu stronom – zarówno organizacjom, jak i ich talentom.

Niezależnie od tego, czy chodzi o opiekę nad dziećmi, partnerem, rodzicami czy innymi osobami zależnymi, wyzwania z tym związane mogą znacząco wpływać na samopoczucie i efektywność w pracy. Firmy, które aktywnie działają na rzecz zapewnienia równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, zyskują w oczach obecnych i przyszłych pracowników. Osoby, które na co dzień zajmują się opieką nad bliskimi, często nieświadomie rozwijają szereg umiejętności i cech, które są niezwykle wartościowe w kontekście zawodowym. Tacy pracownicy, dzięki swojej empatii, cierpliwości, konsekwencji, uważności, znakomitej organizacji pracy oraz zdolności do adaptacji, mogą stanowić cenny zasób dla różnorodnych środowisk pracy. Pracodawcy poszukujący osób odpowiedzialnych, zdolnych do zarządzania wieloma zadaniami równocześnie, powinni zwrócić szczególną uwagę na kompetencje nabyte przez opiekunów. Uznając i doceniając te unikalne umiejętności, pracodawcy nie tylko zyskują wyjątkowo kompetentnych pracowników, ale również promują kulturę włączającą i opartą na wzajemnym szacunku, co przekłada się na budowanie silniejszej i bardziej zintegrowanej społeczności zawodowej.

– W IX edycji kampanii „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”, w tym roku pod hasłem: „Opiekun – kompetencje przyszłości”, szczególną uwagę poświęcamy roli opiekuna – podsumowaniu jego codziennych zadań i wyzwań, jakie przed nim stoją. To choćby wyzwania związane z doborem odpowiednich produktów do diety pacjenta, z uwzględnieniem zaleconego przez lekarza żywienia medycznego. Opiekun musi mieć szereg tzw. kompetencji przyszłości – musi szybko zdobyć nową wiedzę, dobrze organizować czas, pracować pod presją, być wielozadaniowy i komunikatywny. Celem naszych działań jest wprowadzenie kontekstu opiekunów w świat faktycznej rekrutacji i dyskusji o przyszłości, a przy tym docenienie osób, które pełnią tę ważną rolę oraz pobudzenie szerokiej debaty na społecznie ważny temat – mówi Anna Cywińska, Prezes Zarządu Fundacji Nutricia.

Wsparcie dla opiekunów w miejscu pracy

Tworzenie środowiska pracy, które z empatią podchodzi do potrzeb pracowników opiekujących się chorymi bliskimi, jest niezbędne dla budowania zdrowej i zintegrowanej kultury organizacyjnej.

– Indywidualne podejście do każdego pracownika i dostosowanie wsparcia do ich unikalnych sytuacji to działania, które nie tylko przynoszą ulgę pracownikom i ich rodzinom, ale także wzmacniają ich lojalność wobec firmy. Takie podejście wpływa korzystnie na zaangażowanie pracowników, poprawia atmosferę w miejscu pracy oraz podnosi ogólne zadowolenie w organizacji. Pracodawcy, którzy konsekwentnie pracują nad stworzeniem otwartego i wspierającego środowiska, budują silną reputację jako pracodawcy odpowiedzialni i atrakcyjni na rynku pracy. W długoterminowej perspektywie, firmy, które efektywnie odpowiadają na potrzeby swoich pracowników, mogą oczekiwać wzrostu produktywności, obniżenia absencji oraz ograniczenia rotacji pracowniczej, co stanowi fundament dla trwałego sukcesu i rozwoju organizacji – komentuje Anna Hołdyńska, koordynatorka zespołu komunikacji i influencer marketingu w Pracuj.pl.

Poniżej podpowiadamy i omawiamy kilka sposobów, jak pracodawcy mogą wspierać pracowników opiekujących się bliskimi.

1. Elastyczne godziny pracy lub możliwość pracy zdalnej
   Jednym z kluczowych elementów wsparcia jest oferowanie elastycznych godzin pracy oraz możliwości pracy zdalnej. Pozwala to pracownikom na lepsze dopasowanie harmonogramu dnia do indywidualnych potrzeb opiekuńczych. Na przykład, umożliwienie pracy w godzinach, kiedy bliscy nie wymagają bezpośredniej opieki lub możliwość pracy z domu, by być bliżej osób zależnych, może znacząco zmniejszyć stres związany z pogodzeniem obu tych ról oraz wpłynąć na lepsze zbalansowanie obowiązków zawodowych i prywatnych.

2. Dostosowanie obciążenia pracą
   Pracodawcy mogą podjąć również dodatkowe kroki, aby wspierać pracowników opiekujących się chorymi bliskimi. Warto rozważyć na przykład dostosowanie obciążenia pracą, czyli tymczasowe zmniejszenie obowiązków lub dobranie projektów do aktualnej sytuacji pracownika.

3. Informacja o dostępnych zasobach (wewnętrznych oraz zewnętrznych)
   Wiele organizacji oferuje szeroki wachlarz wsparcia, ale pracownicy często nie są świadomi dostępnych opcji. Pracodawcy powinni aktywnie informować o takich programach jak Employee Assistance Programs (EAP), które oferują wsparcie prawne czy finansowe. Równie ważne jest, aby pracownicy wiedzieli, jak skorzystać z dostępnych świadczeń, takich jak dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne dla członków rodziny czy fundusz pomocy w nagłych wypadkach.
   Ważne jest również zapewnienie informacji o zewnętrznych zasobach, czyli komunikowanie i nawigowanie po dostępnych lokalnych i rządowych programach wsparcia dla opiekunów, takich jak zasiłki opiekuńcze, ulgi podatkowe czy dostępne usługi opieki domowej.

4. Edukacja i budowanie świadomości w miejscu pracy
   Organizowanie regularnych warsztatów, szkoleń czy webinarów na temat równowagi między życiem zawodowym a opieką nad bliskimi, zarządzania stresem, czy budowania odporności psychicznej może mieć pozytywny wpływ na kulturę organizacyjną, budując poczucie wsparcia i otwartości w miejscu pracy. Takie działania edukacyjne pomagają nie tylko pracownikom bezpośrednio zaangażowanym w opiekę, ale również zwiększają zrozumienie i empatię wśród całego zespołu.

5. Wsparcie finansowe i administracyjne
   Oferowanie specjalistycznych benefitów, takich jak dofinansowanie opieki nad dziećmi lub osobami starszymi, może znacząco odciążyć pracowników. Wsparcie w załatwianiu formalności związanych z opieką długoterminową czy dostęp do doradztwa w zakresie planowania finansowego również są cennymi formami pomocy. Przykładowo, niektóre firmy oferują dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne dla członków rodziny, dostęp do prywatnej opieki medycznej czy wsparcie finansowe w nagłych wypadkach. Istnieją też na przykład specjalistyczne konsultacje z zakresu prawa opiekuńczego.

6. Tworzenie grup wsparcia i mentoring
   Zachęcanie do tworzenia wewnętrznych grup wsparcia dla pracowników znajdujących się w podobnej sytuacji może przyczynić się do budowania poczucia wspólnoty, pomóc w wymianie doświadczeń, rad i strategii radzenia sobie ze stresem. Sesje mentoringowe, gdzie doświadczeni pracownicy dzielą się swoimi sposobami radzenia sobie z obowiązkami opiekuńczymi, mogą być nieocenionym źródłem inspiracji. Wiedza, że nie jest się samym z problemami, może mieć pozytywny wpływ na samopoczucie psychiczne.

7. Zapewnienie profesjonalnego wsparcia psychologicznego
   Oferowanie programów zdrowotnych, które obejmują terapie psychologiczne, wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego, a także dostęp do szybkiej pomocy medycznej dla pracowników i ich rodzin, jest kluczowe. Może to obejmować sesje z psychologiem, dostęp do aplikacji wspierających zdrowie psychiczne lub pokrycie kosztów konsultacji zewnętrznych.

8. Elastyczność w wykorzystaniu urlopów
   Zapewnienie pracownikom możliwości elastycznego korzystania z urlopów, w tym urlopu na żądanie w sytuacjach kryzysowych, jest kluczowym elementem wsparcia. Dostosowanie polityki urlopowej do indywidualnych potrzeb pracowników, na przykład przez oferowanie dodatkowych dni wolnych na opiekę nad bliskimi, może znacząco poprawić ich dobrostan i motywację do pracy. Kluczowe jest, by nie czuli oni obawy o negatywne konsekwencje w pracy z powodu dodatkowych czy nagłych urlopów i zwolnień.

– W kontekście zmieniającego się rynku pracy niezmiernie ważne jest, aby inicjatywieniwy wsparcia obejmowały nie tylko pracowników pełniących role opiekuńcze, ale również tych, którzy na co dzień współpracują z nimi. Kluczowym aspektem jest więc przygotowanie liderów do umiejętnego rozpoznawania oznak wypalenia zawodowego i stresu wśród ich zespołów, jak również zapewnienie im szkoleń z zakresu empatycznego podejścia i efektywnego oferowania wsparcia. To istotne, by menedżerowie dysponowali zestawem narzędzi umożliwiających im elastyczne dostosowanie do zróżnicowanych potrzeb członków swoich zespołów – dodaje Anna Hołdyńska. Ponadto warto podkreślić znaczenie rozwijania programów, które umożliwiają innym pracownikom przejęcie obowiązków kolegów lub koleżanek w momentach kryzysowych. Taka polityka nie tylko daje pracownikom opiekującym się bliskimi cenną przestrzeń do zarządzania sytuacjami domowymi, ale również przyczynia się do kreowania kultury wzajemnego wsparcia.ka Jest to fundament budowania silniejszych relacji między członkami zespołu, co bezpośrednio przekłada się na wyższe morale i lepszą atmosferę pracy. Emfatyczne podejście do zarządzania, rozumienie i dostosowanie się do indywidualnych sytuacji życiowych pracowników, a także promowanie kultury opartej na wsparciu i współpracy, tworzy środowisko pracy, w którym każdy czuje się doceniony, zrozumiany i integralny. Takie środowisko nie tylko przyciąga, ale i utrzymuje talent, promując jednocześnie zdrowie psychiczne i dobrostan wszystkich pracowników – komentuje ekspertka.