Opiekunem nazywamy m.in. rodziców sprawujących władzę rodzicielską nad dzieckiem, osobę wyznaczoną do opieki przez sąd opiekuńczy, czyli opiekuna prawnego oraz tych, którzy opiekują się drugą osobą bez zewnętrznego przymusu, „sami z siebie” – mówimy wówczas o opiekunie faktycznym. Ich rola w życiu podopiecznego jest jednakowo wielka i niezwykle ważna, ale różny jest zakres opieki oraz praw, jakie im przysługują. Aby pomóc opiekunom w lepszym zrozumieniu i egzekwowaniu swoich praw, omówimy tu poszczególne formy opieki.
Mama i tata dziecka mają takie same uprawnienia i w równym stopniu mogą sprawować opiekę nad małoletnim. Do ich najważniejszych uprawnień należą:
Aby zostać opiekunem prawnym, należy uzyskać postanowienie sądu opiekuńczego w tym zakresie. Opiekun prawny zarówno osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie, jak i dziecka, ma analogiczne prawa i obowiązki jak wcześniej wspomniani przedstawiciele ustawowi dziecka.
Opiekun faktyczny może sprawować opiekę nad dzieckiem, osobą ubezwłasnowolnioną, a także nad osobą pełnoletnią i nieubezwłasnowolnioną, która ze względu na swój stan zdrowia wymaga pomocy w zaspokajaniu swoich potrzeb oraz nad osobą, która co prawda jest pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona, ale w rzeczywistości wymaga opieki i pomocy. Bycie opiekunem faktycznym nie wymaga żadnej formalnej zgody.
Prawa opiekuna faktycznego są jednak znacznie ograniczone:
Rodzice, czyli przedstawiciele ustawowi dziecka, mogą upoważnić opiekuna faktycznego do opieki nad dzieckiem, o ile nie rezygnują tym samym z ingerencji w podstawowe sprawy dotyczące jego osoby. Mogą oni również – za pomocą pełnomocnictwa – upoważnić opiekuna faktycznego do podejmowania decyzji dotyczących dziecka.
Aby uzyskać więcej informacji na temat pełnienia funkcji opiekunów oraz przysługujących im praw, zachęcamy do zapoznania się z Kartą Praw Opiekuna.
