Żywienie w nowotworach głowy i szyi

Żywienie a nowotwory głowy i szyi

Istnieje coraz więcej dowodów na to, że odpowiednio odżywiony organizm i prawidłowo zbilansowana dieta obniżają ryzyko rozwoju niektórych chorób – w tym choroby nowotworowej, a także zmniejszają ryzyko niedożywienia u osób, które są w trakcie leczenia onkologicznego. Na niedożywienie szczególnie narażeni są pacjenci z nowotworami głowy i szyi – krtani, jamy ustnej, gardła, zatok przynosowych i gruczołów ślinowych. W tej grupie nowotworów prawidłowe żywienie jest również działaniem profilaktycznym – na nowotwory głowy i szyi częściej zapadają osoby stosujące dietę ubogą w owoce i warzywa, natomiast bogatą w czerwone mięso, szczególnie w postaci przetworzonej.

Bez żywienia nie ma leczenia

W leczeniu choroby onkologicznej najczęściej stosowane są następujące: chemioterapia, radioterapia czy leczenie chirurgiczne, coraz częściej do leczenia niektórych typów nowotworów stosowana jest również immunoterapia. Stan odżywienia ma bezpośredni wpływ na przebieg terapii pacjenta, dlatego coraz częściej zwraca się uwagę na rolę żywienia w trakcie leczenia onkologicznego. Dolegliwości towarzyszące osobom z chorobą nowotworową, takie jak ból, osłabienie, brak apetytu, uczucie zmęczenia przyczyniają się do zmniejszenia przyjmowania ilości pokarmu. Niedostateczne spożycie pokarmów, przy zwiększonym zapotrzebowaniu na energię i białko u osób chorych, może prowadzić do niezamierzonego spadku masy ciała i osłabienia organizmu. Badania wskazują również, że częste hospitalizacje są czynnikiem zwiększającym ryzyko niedożywienia – głównie z uwagi na pogorszenie samopoczucia chorego, niedostosowane żywienie szpitalne czy okres przygotowawczy do zabiegu lub badania, które często wymagają bycia na czczo.

Stan wynikający z braku wchłaniania lub braku spożywania składników odżywczych, prowadzący do zmiany składu ciała i upośledzenia funkcjonowania organizmu nazywamy niedożywieniem. Stanowi ono poważny problem u pacjentów z chorobą nowotworową, a objawy niedożywienia lub wyniszczenia występują nawet u 30-85% chorych! Do nowotworów, które szczególnie nasilają utratę masy ciała należą nowotwory płuc, trzustki, układu pokarmowego a także nowotwory głowy i szyi – w tych przypadkach ryzyko niedożywienia sięga nawet 60-90%, dlatego tak ważne jest, by już na etapie diagnozy, podjąć interwencję żywieniową.

Specyfika żywienia pacjentów z nowotworami głowy i szyi

Leczenie nowotworów głowy i szyi wymaga długotrwałej i agresywnej terapii. Już na etapie przygotowania planu leczenia warto pamiętać, że jest to grupa objęta wysokim ryzykiem niedożywienia. Chorym często towarzyszą zaburzenia połykania wynikające z choroby podstawowej lub powikłań po radioterapii, do których zaliczamy liczne owrzodzenia w jamie ustnej utrudniające spożywanie posiłków. Pacjenci często nie są w stanie dostarczyć swojemu organizmowi odpowiedniej ilości niezbędnych składników odżywczych, dlatego tak ważne jest zadbanie o prawidłowe żywienie. Specjalista, biorąc pod uwagę stan pacjenta, powinien zadecydować, jakie wsparcie żywieniowe należy choremu zaproponować. Wczesna interwencja żywieniowa obniża ryzyko rozwoju niedożywienia i tym samym obniża ryzyko przerwania terapii. Jeśli pacjent nie jest w stanie przyjąć odpowiednich ilości składników odżywczych drogą tradycyjnej diety, warto rozważyć stosowanie doustnych preparatów odżywczych zgodnie z rekomendacją lekarza.

Pacjenci z chorobą nowotworowa mają specjalne potrzeby żywieniowe!

Dostarczenie odpowiedniej ilości energii pacjentom z chorobą nowotworową jest kluczowe, ale warto też zwrócić szczególną uwagę na składniki odżywcze, takie jak m.in:

1. Białko, które stanowi główny budulec w organizmie człowieka, a także pełni funkcje regulatorowe, transportowe i jest niezbędne do funkcjonowania układu immunologicznego.
2. Kwasy tłuszczowe omega 3, które działają przeciwzapalnie, mogą przyczyniać się do stabilizacji lub wzrostu masy ciała, a także mogą poprawiać apetyt. Ich działanie przeciwzapalne jest szczególnie istotne dla procesu leczenia, ponieważ stan zapalny w organizmie może zwiększać toksyczność zastosowanych terapii.
3. Witamina D, która nie tylko jest kluczowa do prawidłowej mineralizacji kości, ale również bierze udział w prawidłowej pracy układu odpornościowego.