Żywienie w chorobie Parkinsona


Czym jest choroba Parkinsona?

Choroba Parkinsona dotyka przeważnie osoby w starszym wieku, jednak może rozpocząć się także u  osób młodych. Częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem – dotyka 1,4%  osób po 55. roku życia i 3,4% osób powyżej 75 lat. Zdarza się jednak, że pierwsze objawy choroby mogą wystąpić już przed 20 rokiem życia – mamy wtedy do czynienia z parkinsonizmem młodzieńczym, który może powstać na skutek mutacji genu PRKN (gen parkiny). Na całym świecie, na chorobę Parkinsona choruje 1 mln osób, co daje 0,3% ogólnej populacji.

 

Jest to choroba neurodegeneracyjna, która powstaje na skutek zmian zwyrodnieniowych komórek nerwowych istoty czarnej zlokalizowanych w mózgowiu. Komórki te, w normalnych warunkach, mają istotne znaczenie dla zależnego od woli człowieka ruchu, gdyż dostarczają do mózgu dopaminę, która bierze udział w przekazywaniu impulsów nerwowych odpowiedzialnych za poruszanie się. Na skutek obumierania komórek jest to znacznie utrudnione. Procesy prowadzące do powstania tej choroby nie są znane, ale przyjmuje się, że  mogą one mieć podłoże genetyczne lub środowiskowe (np. oddziaływanie czynników toksycznych, stres oksydacyjny, przewlekły proces zapalny).

 

Rozpoznanie choroby to trudny moment zarówno dla pacjenta, jak i jego bliskich. Diagnoza może powodować obawę przed nową, nieznaną rzeczywistością. Należy wówczas pamiętać, że wcześnie postawiona diagnoza pozwala na szybsze wdrożenie leczenia, które może pozytywnie wpłynąć na jakość życia chorego.

 

Wraz z rozwojem medycyny możliwa jest coraz bardziej skuteczna terapia. Obecnie najczęściej stosowanym lekiem w terapii choroby Parkinsona jest lewodopa, która w ośrodkowym układzie nerwowym jest metabolizowana do dopaminy, tym samym zwiększając jej stężenie w mózgu.

Żywienie w Chorobie Parkinsona

Zadaniem diety stosowanej w chorobie Parkinsona jest z jednej strony dostarczenie odpowiedniej ilości wszystkich niezbędnych dla zachowania prawidłowego stanu odżywienia składników odżywczych, z drugiej zaś zapewnienie optymalnego wchłaniania i wykorzystania lewodopy. Ta druga funkcja jest szczególnie istotna, gdyż bezpośrednio wpływa na efektywność stosowanego leczenia. Aminokwasy zawarte w białkach z pożywienia współzawodniczą z lewodopą, tym samym posiłek bogaty w białko, spożyty przed podaniem lewodopy, utrudnia jej wchłanianie w jelitach. Dodatkowo po strawieniu białek aminokwasy krążące we krwi będą̨ spowalniały przechodzenie lewodopy przez barierę krew-mózg.

 

Odpowiednia dieta może także wspomóc utrzymanie właściwego stanu odżywienia organizmu i  masy ciała pacjenta. Osoby zmagające się z chorobą Parkinsona są narażone na wystąpienie stanu niedożywienia. Jest to spowodowane zwiększonym wydatkiem energetycznym, który powstaje na skutek wzmożonego napięcia mięśniowego, czyli drżenia kończyn. Niedożywienie może być także efektem zaburzeń w przyjmowaniu pokarmów (wynikających np. z trudności w przełykaniu, zaburzeń apetytu czy problemów z codziennymi czynnościami, takimi jak przyrządzanie posiłków). Szacuje się, że około 24% pacjentów z chorobą Parkinsona jest niedożywionych, a kolejne 60% znajduje się w grupie ryzyka. Jak zatem powinna wyglądać dieta osób z chorobą Parkinsona?

  1. Gorzkowska A., Żywienie w Chorobie Parkinsona, Katedra Neurologii, Klinika Neurorehabilitacji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne, Katowice, Aktualności Neurologiczne 2017, 17(4), str. 199–207.
  2. Dochniak M., Ekiert K: Żywienie w prewencji i leczeniu choroby Alzheimera i choroby Parkinsona, Zdr. Publ. 2015, 5, 2, str. 199–208.
  3. Sienkiewicz J., Poradnik dla osób z chorobą Parkinsona.
  4. Kitlas P., Naliwajko SK., Socha K., Kochanowicz J., Mariak JD., Borawska MH., Wartość energetyczna oraz podstawowe składniki pokarmowe w dietach pacjentów z chorobą Parkinsona, Chem. Toksykol. – XLIX, 2016, 3, str.516-520.
  5. Sławek J., Choroba Parkinsona, https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151060,choroba-parkinsona, [data pobrania: 23.11.2020].
  6. Finestone HM,Greene-Finestone LS, , Teasell RW: Malnutrition in stroke patients on the rehabilitation service and at follow-up: prevalence and predictors. Arch Phys Med Rehabil. 1995 Apr;76(4):310-6.
  7. Kennedy M, McCombie L, Dawes P, McConnell KN, Dunniga MG: Nutritional support for patients with intellectual disability and nutrition/dysphagia disorders in community care. JDIR Volume 41, Issue 5. October 1997Pages 430–436.
  8. Wendorff J, Nadolski M, Parkinsonizm młodzieńczy, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, 155-164.
Powiązane: