Odpowiednia dieta seniora – czyli jaka i dlaczego jest tak ważna?


Żyjemy coraz dłużej, co jest efektem postępu medycyny, poprawy higieny i warunków życia. W 2020 r. przeciętna długość życia mężczyzn w Polsce wyniosła 72,6 roku, natomiast kobiet 80,7 roku. Co prawda, w porównaniu z rokiem poprzednim, statystyki te są niższe – wskutek epidemii COVID-19 średnia długość życia została skrócona o odpowiednio o 1,5 i 1,1 roku.[1] Niemniej jednak, starzenie się społeczeństwa jest zjawiskiem nieuniknionym. Dlatego tak ważna jest edukacja w zakresie chorób, które dotykają seniorów, a których istotnym wsparciem zarówno prewencji, jak i leczenia, jest odpowiednie żywienie. O tym, dlaczego właściwie skomponowana dieta pozytywnie wpływa na zdrowie starszych osób i z czego powinien składać się jadłospis seniora, przeczytasz w poniższym artykule.

 

Kim jest senior?

Starość następuje po okresie dojrzałości i powinna być mierzona stanem organizmu danej osoby. Okres 60-65 lat często określa się mianem „wczesnej starości”, kiedy dolegliwości związane z wiekiem nie są nazbyt odczuwalne. Pacjent starszy to osoba, która ukończyła 65. rok życia – jest to umowna granica, którą należy rozpatrywać dla każdego indywidualnie, gdyż wiek biologiczny nie zawsze odpowiada temu kalendarzowemu. Na kondycję człowieka wpływają m.in. predyspozycje genetyczne, środowiskowe, sytuacja społeczna i styl życia, np. sposób żywienia, aktywność fizyczna, używki.

 

 

Czym jest niedożywienie i dlaczego seniorzy są na nie szczególnie narażeni?

Niedożywienie to stan organizmu występujący na skutek niedoboru składników pokarmowych wynikający z braku wchłaniania lub braku spożywania substancji żywieniowych, prowadzący do zmiany składu ciała. Aż 1 na 3 pacjentów w starszym wieku jest zagrożony niedożywieniem. Jakie sygnały mogą o tym świadczyć?

 

Niedożywienie może wystąpić na skutek przewlekłych chorób powodujących zwiększone zapotrzebowanie na składniki, braku apetytu czy niechęci do jedzenia, problemów z przygotowywaniem i przyjmowaniem pokarmów, zaburzeń w odczuwaniu smaków i zapachów, depresji i poczucia osamotnienia, a także sytuacji finansowej czy niezdolności do wykonywania codziennych czynności, takich jak gotowanie czy zakupy. Narażeni na nie są również pacjenci zmagający się z chorobą Alzheimera czy Parkinsona, a także pacjenci leżący.

 

Odpowiednie żywienie

Aby uniknąć stanu niedożywienia i jego skutków, warto skupić się na stosowaniu przez seniora odpowiedniej dla niego diety. Dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych substancji odżywczych, może pozytywnie wpłynąć na stan odżywienia, co jest ważne w kontekście walki z chorobą, przyspieszenia rekonwalescencji, leczenia urazów (np. odleżyn i innych trudno gojących ran), skracania czasu hospitalizacji czy poprawy samopoczucia seniora. Odpowiednie żywienie wspomaga odporność, może zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworów i chorób przewlekłych, a jeśli takowe już wystąpiły – wspiera stosowane metody leczenia, a niekiedy decyduje o tym, czy terapia może zostać podjęta.

Zdrowe starzenie się w znacznym stopniu zależy więc od zdrowego stylu życia, w tym m.in. od pełnowartościowej i zbilansowanej diety. Najważniejszymi składnikami odżywczymi w jadłospisie seniora są:

 

 

Do jakich jeszcze zasad zdrowego stylu życia powinni stosować się seniorzy?

 

Trudności w przyjmowaniu pokarmów – czy jest na to sposób?

Zdarza się, że seniorzy nie są w stanie przyjąć wszystkich niezbędnych składników odżywczych drogą tradycyjnej diety i zaspokoić nią zapotrzebowania energetycznego. Może być to skutkiem dysfagii (zaburzenie polegające na utrudnionym połykaniu pokarmów i płynów), choroby Alzheimera czy Parkinsona, brakiem apetytu czy problemami z odczuwaniem smaków i zapachów. Warto wówczas skonsultować z lekarzem wdrożenie żywienia medycznego, które w małej objętości dostarcza odpowiednią ilość składników, takich jak np. białko. Żywienie medyczne zaleca się pacjentom, którzy:

Bibliografia:

  1. Raport GUS dot. trwania życia w 2020 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/trwanie-zycia/trwanie-zycia-w-2020-roku,2,15.html
  2. Kanikowska A., Swora-Cwynar E., Kargulewicz A., Grzymisławski M., Niedożywienie w wieku podeszłym – niedoceniony problem kliniczny, GERIATRIA 2015; 9: 31-38
  3. Krzymińska-Siemaszko R., Lewandowicz M., Wieczorkowska-Tobis K., Niedożywienie jako wielki zespół geriatryczny, GERIATRIA 2016; 10: 179-183.
  4. Karasek E., Jak geriatria może pomóc starszemu człowiekowi?
  5. Palka M., Podstawowa opieka zdrowotna nad osobami w wieku podeszłym, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie 2014; 12(4): 358-369.
  6. Gabrowska E., Spodaryk M., Zasady żywienia osób w starszym wieku, Gerontologia Polska, tom 14, nr 2, 57-62.
  7. Grudziński A., Madej-Babula M., Żywienie osób starszych, Septuaginta pedagogiczno-katechetyczna. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi dr. hab. Zbigniewowi Markowi SJ w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (ignatianum.edu.pl)

Przeczytaj:


Powiązane: